Historia szkoły

Historia Zespołu Szkół nr 1  - Szkoły Postawowej nr 20 – VI Liceum Ogólnokształcącego
– Gimnazjum nr  20 – Gimnazjum nr 6 w Toruniu

zdjęcia

1 września 1991 r. zarządzeniem Kuratora Oświaty i Wychowania w Toruniu został powołany Zespół Szkół nr 1 w Toruniu. W jego skład na przestrzeni lat wchodziły: Szkoła Podstawa nr 20, VI Liceum Ogólnokształcące, Gimnazjum nr 20 i Gimnazjum nr 6.

Szkoła Podstawowa nr 20 została utworzona w 1945 r. jako Publiczna Szkoła Powszechna  Nr 20 (żeńska). Mieściła się ona w gmachu przy ul. Sienkiewicza 6/8 (obecnie Zakład Edukacji Artystycznej Wydziału Sztuk Pięknych UMK - zdjęcie nr 1). Jej pierwszym kierownikiem był Leon Kotański. W roku szkolnym 1948/49 jako szkoła podstawowa, a nie publiczna została przeniesiona do budynku Państwowego Liceum Pedagogicznego, które mieściło się przy ulicy Sienkiewicza 40/42 (obecnie​Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej im. Bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego, Plac Bł. Ks. Phm. Stefana Wincentego Frelichowskiego 1 -  zdjęcie nr 2). Pełniła ona wówczas funkcję szkoły ćwiczeń tegoż liceum. Jej pierwszą kierowniczką była Antonina Panasówna. W dokumentach szkoły nie zachowały się żadne informacje, kiedy szkoła przestała funkcjonować.  Na mapie oświatowej Torunia pojawia się ponownie w roku szkolnym 1961/62 w budynku przy Placu Karola Świerczewskiego (obecnie Plac św. Katarzyny 8 gdzie mieści się Centrum Kształcenia Ustawicznego – zdjęcie nr 3).

Pierwszym jej kierownikiem został Zbigniew Staniszewski, a jego zastępcą Teresa Jankowska. W nowej szkole zorganizowano 16 oddziałów. Zajmowała ona skrzydło od strony placu, zaś skrzydło od strony ul. Jęczmiennej zajmowała Szkoła Podstawowa nr 21. Z dniem 1 września 1962 roku w Toruniu przeprowadzono nową rejonizację szkół. Zgodnie z nią Szkoła Podstawowa nr 21 została przeniesiona na ulicę Morcinka 13, a pozostająca w gmachu na Placu Świerczewskiego SP 20 przejęła dotychczasowy rejon SP 21. Nowym kierownikiem został wówczas Mieczysław Słupski.

Z dniem 1 września 1964 roku funkcję kierownika przejmuje Filip Chrobociński. W szkole funkcjonowało 30 oddziałów. Uczniami opiekowało się 40 nauczycieli, w tym 8 emerytów. W roku szkolnym 1967/68 liczba oddziałów wzrosła do 33, w których uczyło się 1184 uczniów. W szkole pracowało 48 nauczycieli. Od 1 września 1970 w budynku  oddano 3 sale lekcyjne na potrzeby Technikum Odzieżowego. 1 września kierownikiem szkoły została Teresa Jankowska, a jej zastępcą Adela Dejewska.  W budynku tym szkoła funkcjonowała do końca roku szkolnego 1972/73. Nową siedzibą szkoły stał się nowowybudowany budynek przy ulicy Bażyńskich 20 (na początku lat 90-tych zmieniono numerację budynku szkoły z ulicy Bażyńskich 20 na ulicę Wojska Polskiego 47a). Kroniki szkolne mówią, że „wzniesiono go w rekordowym, bo siedmiomiesięcznym terminie.” (zdjęcie nr 4) Nauka w nim rozpoczęła się 3 września 1973 r. Próg nowej szkoły przekroczyło 1200. Dyrektorem został Stefan Nowak, jego zastępcami Teresa Jankowska i Adela Dejewska.  W tym też roku utworzono stanowisko pedagoga szkolnego, do „zadań którego należała opieka nad dziećmi z zaburzeniami umysłowymi, dyslektycznymi, a także sierotami i uczniami drugorocznymi.” Od 12 października 1973 roku szkoła nosiła imię XXX-lecia Ludowego Wojska Polskiego.

W 1977 roku SP 20 wygrała w konkursie „Nowości” i uzyskała tytuł najlepiej utrzymanej i uporządkowanej szkoły. 4 września 1978 roku została zapoczątkowana reforma edukacji, uczniowie klas pierwszych rozpoczęli naukę w tzw. dziesięciolatkach, reforma ta została zaniechana i nigdy murów szkolnych nie opuścili absolwenci – uczniowie klasy dziewiątej, czy dziesiątej. W tym samym roku szkoła została szkołą ćwiczeń dla studentów filologii polskiej, matematyki, biologii, geografii i sztuk pięknych UMK.  W tym też czasie szkoła zwyciężyła w konkursie na najlepszą pracownię matematyczną w województwie toruńskim. 01.09.1980 nowym dyrektorem szkoły został Filip Chrobociński. Z racji swojego imienia szkoła współpracowała z Ludowym Wojskiem Polskim. 6 marca 1981 roku w sali nr 27 odsłonięto Izbę Pamięci poświęconą tradycji żołnierza polskiego w czasie II wojny światowej i współczesnym działaniom LWP. Izbę w znacznym stopniu wyposażyli w materiały poglądowe żołnierze OSAiWR w Toruniu. 13.12 1981 r . – wprowadzono stan wojenny. Do szkoły „przyszli tylko pracownicy. Młodzież rozpoczęła ferie wynikające z wprowadzenia stanu wojennego.” 1 lutego 1982 do szkoły dotarły dary ze szkoły z Getyngi. Po raz drugi dary z Getyngi dotarły w 1983 r. 01.09.1982 nowym dyrektorem szkoły został Krzysztof Maleszewski. W okresie jego dyrektury uczniowie uzyskują wysokie lokaty w konkursach przedmiotowych, zwłaszcza z języka polskiego, matematyki, języka rosyjskiego, fizyki. Wielokrotnie uczniowie zdobywali medale w zawodach sportowych. Liczne sukcesy uczniów stały się przesłanką przyjęcia Szkoły Podstawowej nr 20 - 11.04.1988 roku do Klubu Przodujących Szkół. Akt przyjęcia wręczył kurator oświaty Kazimierz Gramowski.

Dyrektor Krzysztof Maleszewski stał się inicjatorem utworzenia przy SP nr 20 liceum ogólnokształcącego. Zostało ono powołane decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania w Toruniu z dniem 1 września 1991 r. Powstał w ten sposób Zespół Szkół nr 1. Pierwszym dyrektorem ZS1 został Jerzy Fedorowicz, który pełnił tę funkcję przez trzy kadencje do 31 sierpnia 2006 r. Odpowiadając na potrzeby kandydatów w liceum tworzono klasy o profilu podstawowym, humanistycznym – tzw. klasa dziennikarska i historyczno-prawna, językowym – język angielski, plastycznym. Klasy humanistyczne pracowały w oparciu o przyjęte programy autorskie, które opracowali  w zakresie warsztatów dziennikarskich – Zofia Eckert i Stefania Malinowska, historii państwa i prawa Zbigniew Matuszewicz. Zespół w tym składzie funkcjonował do 1 września 1999 r. do czasu wprowadzenia reformy ustroju szkolnego. Reforma zakładała powołanie nowych szkół – 6-letniej szkoły podstawowej, 3-letniego gimnazjum i 3-letniego liceum. Władze Torunia przystosowując sieć szkolną do wymogów reformy podjęły decyzję o likwidacji Szkoły Podstawowej nr 20 w drodze wygaszania. Ostatni absolwenci opuścili szkołę z końcem roku szkolnego 2004/05. Na jej bazie z dniem 1 września 1999 r. powstało Gimnazjum nr 20. VI LO zostało zaś przekształcone w liceum trzyletnie. Klasy profilowane zostały zastąpione klasami, w których realizowano nauczanie przedmiotów na poziomie rozszerzonym, np. język polski, język angielski, matematyka, historia, biologia, geografia, chemia, fizyka, wiedza o społeczeństwie. Dostosowując sieć szkolną do zmieniającej się sytuacji demograficznej władze Torunia podjęły decyzję o likwidacji z dniem 31 sierpnia 2005 roku Gimnazjum nr 20 poprzez włączenie jego uczniów do Gimnazjum nr 6. Gimnazjum to znajdowało się w budynku przy ulicy Łąkowej. Przygotowując to połączenie postanowiono, że klasy pierwsze Gimnazjum nr 6 będą miały zajęcia w budynku ZS1 począwszy od 1 września 2004 roku. Od roku szkolnego 2005/06 w ZS1 funkcjonowało VI Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 6. 1 września 2006 r. funkcję dyrektora Zespołu Szkół nr 1 objął Zbigniew Matuszewicz. Wizytówką szkoły stała się tzw. klasa mundurowa, która funkcjonuje od roku szkolnego 2007/08. W klasie tej realizowano program autorski przysposobienia obronnego, a następnie musztry, kartografii, zajęć ogólnowojskowych. Autorem programu był Jan Myrcha, nauczyciel tych zajęć i pułkownik Wojska Polskiego w stanie spoczynku.

30 kwietnia 2009 r. Rada Miasta Torunia przyjęła uchwały o nadaniu obu szkołom imienia Zesłańców Sybiru. 17 września 2009 r. w 70-rocznicę agresji ZSRR na Polskę odbyły się wojewódzkie obchody tej rocznicy. W ramach tych obchodów odbyła się uroczystość nadania imienia i wręczenia sztandaru. Uchwałę nadania imienia dyrektorowi szkoły wręczył Andrzej Przybyszewski, Przewodniczący Rady Miasta Torunia. Uroczystość zaszczyciło swoją obecnością wielu gości, Sybiracy Zofia Kalisz, Weronika Janowicz, Tadeusz Biernat, Idalia Komassa, senator Jan Wyrowiński, poseł Marian Filar, poseł Grzegorz Karpiński, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki, Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski. Sztandar Poświęcił w kościele pw. Miłosierdzia Bożego i św. Faustyny ks. biskup Józef Szamocki. Dnia 20 listopada 2009 r. przy szkole oddano do użytku kompleks boisk wybudowanych w ramach programu rządowo-samorządowego „Moje Boisko-Orlik 2012”. Symboliczną wstęgę przecięli Wiceminister Sportu i Turystyki Tomasz Półgrabski, Wicemarszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego  Edward Hartwich, Prezydent Miasta Torunia Michał Zaleski, Przewodniczący Rady Miasta Torunia Waldemar Przybyszewski. (zdjęcie nr 5 ) 10.02.2010 nastąpiło otwarcie Izby Pamięci poświęconej Zesłańcom Sybiru. Szkoła za swoją działalność wychowawczą i patriotyczną została odznaczona wieloma medalami: Złotym Medalem za Opiekę nad Miejscami Walki i Męczeństwa – 23.03.2013, medalem Pro Patria, odznaką Honorową Sybiraka - 10.01.2013, Medalem za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju - 10.10.2014. 20 kwietnia 2013 nastąpiło przekazanie szkole w opiekę sztandaru Związku Sybiraków Oddział w Toruniu. Sztandar przekazali Sybiracy Idalia Komassa, Krystyna Buniak i Stanisław Dubiel. W 2014 Zespół Szkół nr 1 z Torunia i Gimnazjum nr 6 z Grudziądza zorganizowały IV Ogólnopolski Zjazd Dyrektorów Szkół i Placówek oraz Prezesów Stowarzyszeń, których imiona upamiętniają Zesłańców Sybiru.

W maju 2016 r. z inicjatywy Związku Sybiraków Oddział w Toruniu na placu apelowym przed budynkiem szkoły wmurowano akt erekcyjny pod pomnik upamiętniający Sybiraków – akt wmurowali Sybiracy – Panie Weronika Janowicz, Krystyna Buniak, Danuta Szeletyńska, Panowie Wiesław Chróścielewski, Stanisław Dubiel a także Pan Jan Myrcha – prezes Oddziału Związku Sybiraków w Toruniu i Zbigniew Matuszewicz – dyrektor ZS1. 10 czerwca 2016 odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświecenia pomnika. Pomnik odsłaniali Maria Mazurkiewicz – Kujawsko-Pomorski Wicekurator Oświaty, Dagmara Tuszyńska – radna Miasta Torunia, Kordian Borejko – prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków w Warszawie, Michał Zaleski – Prezydenta Miasta Torunia, ks. biskup Józef Szamocki, Marcin Swaczyna – pełnomocnik marszałka województwa kujawsko-pomorskiego ds. kombatantów i osób represjonowanych, Jan Myrcha – prezes Zarządu Oddziału Związku Sybiraków Oddział w Toruniu, Zbigniew Matuszewicz – dyrektor ZS1. 2 czerwca 2017 roku w szkolnym korytarzu odsłonięto tablicę poświęconą Michałowi Butowdtowi-Andrzeykowiczowi, polskiemu zesłańcowi, który w XIX wieku napisał książkę „Szkice Kaukazu”. Tablicę ufundował  Hasan Hasanov Ambasador Republiki Azerbejdżanu w Polsce, w ramach ogólnopolskiego projektu realizowanego przez Ambasadę Azerbejdżanu. Projekt polegał na odsłonięciu na terenie każdego województwa tablicy, pomnika upamiętniającego Polaków, którzy swoją działalnością polityczną, społeczną, naukową, gospodarczą przyczynili się do budowy niepodległego Azerbejdżanu.

Rok 2017 zapoczątkował wdrażanie w Polsce kolejnej reformy edukacji. Realizując jej założenia władze Miasta Toruniu podjęły uchwałę o likwidacji Gimnazjum nr 6 im. Zesłańców Sybiru włączając oddziały klas drugich i trzecich w struktury VI LO. Z dniem 31 sierpnia 2019 szkołę opuszczą ostanie klasy trzecie dotychczasowego gimnazjum i przestanie istnieć Zespół Szkół nr 1. W budynku funkcjonować będzie VI Liceum Ogólnokształcące jako szkoła ponadgimnazjalna – liceum trzyletnie i szkoła ponadpodstawowa – liceum czteroletnie. (zdjęcie nr 6)

 

Zbigniew Matuszewicz

Bibliografia:

1. Kowalski Alojzy Lech, Kalendarium Inwestycji Szkolnych w Toruniu w latach 1920-1939 i 1945-2015, Toruń 2015,
2. Kroniki szkolne – Szkoły Podstawowej nr 20 i Zespołu Szkół nr 1, Składnica akt, Zespół Szkół nr 1.